COGRAFYAHANE

NÜFUS

Nüfus:

Sınırları belli bir yerde belli bir tarihte var olan insan sayısına nüfus denir nüfus değişkendir ama belli bir yer ve tarih olmalıdır.

Nüfus Sayımı

Sınırları belli bir yerde belli bir tarihte Var olan insanların nitelik ve niceliklerini tespit etme işine denir.

Nitelik= nüfus vasıfları/Erkek sayısı? Doğum oranı nüfusun yaş gruplarına dağılımı nüfusun hareketliliğini kadın sayısını erkek sayısını toplam nüfusu v.b

Nicelik= Nüfus sayısı

GÖÇLER

Göçlerin Neden ve Sonuçları

Göç

İnsanların bir yerden başka bir yere kalıcı olarak yaptığı mekânsal değişikliğe denir. Göçler değişik nedenlerle gerçekleşir. Her zaman şartları daha kötü olan yerlerden daha elverişli yerlere olur.

1)    Savaş

2)    Kan davası

3)    Terör

4)    İç karışıklık

5)    Tarımda makineleşme

6)    İklim değişikliği

7)    Kuraklık

8)    Deprem, sel, tsunami, volkanik patlama, çığı, yangın, heyelan (doğal afetler)

9)    İşsizlik (geçim sıkıntısı)

10)                             Eğitim ve sağlık imkanının yetersizliği veya fazlalığı

11)                             Nüfus mücadelesi (nüfus değişme

12)                             Teknolojik yenilikleri yakından takip.

13)                             Doğal kaynakların yetersizliği veya fazlalığı.

14)                             Hızlı nüfus artışı.

15)                             Salgın hastalıklar

16)                             Otlakların korunması.

17)                             İş olanakları

18)                             İstihdam sorunları

19)                             Gelir dağılımındaki bozukluk

20)                             Baraj yapımı

21)                             Kent hayatının cazibesi

22)                             Kültürel olanaklar

23)                             Kırsal kesimde gelirlerin düşük olması

Sosyal Nedenler;

2,9,10,11,14,17,18,19,21,22

Siyasi Nedenler;

1,3,4

Doğal Nedenler;

6,7,8,13,15,16

Ekonomik Nedenler;

5,12,20,23

İSTEĞE BAĞLI GÖÇLER

İç  Göç

Ülke sınırları içerisinde bir yerden başka bir yere edilen göçe denir. Ülke nüfusunu etkilemez.

Dış Göç

Ülke sınırları dışında bir ülkeden başka bir ülkeye edilen göçe denir.

*İsteğe bağlı göç ve zorunlu göç olarak da sınıflandırılır.

BÜYÜK GÖÇLER

Kavimler Göçü

Tarihin en büyük ve en eski kitlesel göçüdür.

Nedenleri;

1)    Küresel iklim değişikliği

2)    Otlakların kuruması

3)    Toprakların verimsizleşmesi

4)    Açlık ve kıtlık

5)    Salgın hastalıklar

6)    Ekonominin bozulması

7)    İç karışıklıklar

8)    Kabileler arası savaş

Göçler daha çok akarsu ve ırmak boylarınca yapılmıştır. Yer şekilleri geçit vermediği için akarsu boyları geçitlidir. Göç yolları akarsularla paralellik gösterir. Kuzeye, güneye ve doğuya göçler daha az düşmüştür.

Sonuçları;

1)    Nüfusun alansal dağılışı değişmiştir.

2)    Yeni ırklar ortaya çıkmıştır. (Ostropotlar)

3)    Yeni kültürler ortaya çıkmıştır.

4)    İlk çağ kapanmış Orta Çağ açılmıştır.

5)    Roma imparatorluğu yıkılmıştır.

6)    Avrupa’da yeni siyasi rejimler ortaya çıkmıştır. (derebeyli)

7)    Roma, doğu ve batı olarak ikiye ayrılır.

8)    Yeni siyasi rejimler ortaya çıkmıştır.

Beyin Göçü

Bir ülkenin gelişmiş insan gücünün başka ülkeye göçüne denir. Gelişmiş ülkeler beyin göçü alır, gelişmemiş ülkeler beyin göçü verir. Ülkeler arasındaki gelişmişlik farkının daha da derinleşmesine neden olur. Türkiye hem alır hem verir.

Nüfus Mübadelesi

Türkiye’de yaşayan Rumlarla Balkanlar’da yaşayan Türkler karşılıklı yer değişecektir. İstanbul’da yaşayan Rumlar hariç batı Trakya’da Türkler hariç nüfus karşılıklı yer değişecektir. Buna nüfus mübadelesi denir.

Yurt Dışına Olan İşçi Göçleri;
Almanya 2. Dünya savaşında yenik çıkınca tekrar eski gücüne kavuşmak için büyük bir kalkınma hamlesi bulunuyor. Nüfusunun büyük çoğunluğu savaşta kaybettiği için işçi açığı oluşuyor. Bu açığı kapatmak için Türkiye, Portekiz, İtalya, İspanya, Fars, Tunus, Cezayir’den işçi istiyor Türkiye ilk işçi göçünü 1961’de Almanya’ya veriyor

Türkiye de ilk nüfus artışı kırsal alanda isteklerin çoğalması, istihdam sıkıntısı gelir dağılımındaki bozukluk v.b nedenlerle yurt dışına işçi göndermiştir.

Doğal Afetlerin Neden Olduğu Göçler

Deprem, Sel, Tsunami, Heyelan, Yangın, Volkanik patlama v.b doğal afetler insan da sosyal ve ekonomik sıkıntılar yaratır. Bu nedenle insanlar göç eder. Bazen insanlar  da doğal afetlere neden olur.

Örneğin; Aral gölünün kuruması, Rusya’ya pamuk yetiştirmek için Amuderya ve Siliderya nehirlerinin üzerine çok sayıda baraj yapar. Nehrin sularını tarımda kullanılır. Göle inen su miktarı her geçen gün azalır. Gölün kıyısındaki limanlar karaya dönüşmüş. Balıkçılıkla geçinen aileler geçim kaynaklarını kaybetmiş. Gölün tuzlu topraklar, rüzgar, erazyonuyla verimli tarım arazilerine dağılmış. Toprak verimliliğini kaybetmiştir. Bunun sonucunda çok sayıda insan göç etmiştir.

GÖÇÜN MEKANSAL ETKİLERİ

Göç Veren Yerde Yaşanan Mekansal Sorunlar;

1)    Nüfus azalır

2)    Tarım ve hayvancılık geriler.

3)    Kamu yatırımları atıl duruma düşer.

4)    Devletin vatandaşlara hizmet götürmesi zorlaşır.

5)    Kırsal kesimlerde güvenlik sorunu

Göç Olan Yerlerde Yaşanan Mekansal Sorunlar

1)    Nüfus artar.

2)    Konut sıkıntısı yaşanır. Kira sorunları artar. Arsa fiyatları artar.

3)    Yerleşime uygun olmayan alanlar yerleşime açılır. (Dereyatakları, ormanlar, tarım arazileri)

4)    Kent kültürüne uyum sıkıntısı yaşanır.

5)    Gece kondulaşma ve çarpık kentleşme yaşanır.

6)    Eğitim ve sağlıkla ilgili sorunlar yaşanır.

7)    Görüntü, hava ve gürültü kirliliği artar.

8)    Trafik sorunları yaşanır.

9)    Şehirlerde asayiş sıkıntısı

10)                             Fabrikalar şehrin içinde kalır. (Muğla, Elazığ, Adana)

11)                             Solunum yolu hastalığı artar.

Olumlu Yanları;

1)    Kültürel çeşitlilik

2)    Mesleki çeşitlilik artar.

3)    İşçi sıkıntısı yaşanmaz.

Geçmişten Günümüze Geçim Tarzları

1)Paleotik Çağ                                                                    

Etkin Ekonomik faaliyet               

 Avcılık-toplayıcılık                                   

                                                                                   

                                                                      

Etkin meskek Avcı-toplayıcı                                       

                                                                 

Yaşam tarzı                               

Göçebe doğal   barınaklarda                                  

Doğayla ilgili bilgi yetersiz.   

                            

2) Mezolitik Çağ

 Avcılık-toplayıcılık                         

Yırtıcı ve kesici alet               

Daha iyi avlanmışlar.

Beslenme ve korunmada devrim yaşanmış.

1. Nüfus patlaması yaşanmış

Ateş bulunmuş   

Köpek ilk kez evcilleştirilmiş.

Avlak ve sulak alanlar önem kazanmış    

Yarı göçebe

Tarımsal denemeler yapılmış.

Doğa insanları kontrol ediyor.

3)Neolitik Çağ                                                                   

Bitkiler ıslah edilmiş                                                                                  

Tarım yapılmıştır.                                                                              

Hayvanlar (koyun, inek, tavuk) evcilleştirilmiştir.                        

Yerleşik yaşam başlamış.                                                     

Köyler kurulmuştur.                                                            

İlk kez takas yolu ile ticaret yapılmıştır.            

Çanak çömlek yapılmıştır.                                                             

Yeni meslekler; çoban, çiftçi, zanaatkâr, tüccar ortaya çıktı.

Zanaatkâr ortaya çıktı

Eğitim ortaya çıktı. Ama yazı yok daha

2. Nüfus patlaması yaşanmıştır

4) Kalkolitik Çağ

    Madenler işlenmiştir.

Daha dayanıklı silah ve tarım aletleri yapılmış

Güçlü imparatorluklar kurmuşlar.

Yönetici, demirci v.b meslekler ortaya çıktı.

Şehirlerin etrafı surlarla çevrildi.

Devletler arası iyi örgütlü ticari faaliyetler arttı.         

5)Siyası Çağ

İnsan, hayvan gücünün yerini makineleşme

aldı

Petrol, kömür, demir v.b maden ve enerji

Kaynaklarının önemi arttı.

Az zamanda çok üretim. Traktör

biçer döver, tren vapur v.b teknolojik gelişmeler yapıldı.

3. Büyük nüfus patlaması yaşandı

Çok katlı yapılaşma arttı.

Kaportacı, tüccar, fabrikatör, motor

Tamircisi, mühendis, boyacı v.b

Meslekler arttı.

Yaşam kentler de çoğaldı.

Turizm faaliyetleri ilk kez ortaya çıktı                                                                           

 6) Bilgi Çağı                                                                       

Bilgisayar, internet, icat edildi.

İletişim ve ulaşımda hızlı gelişme oldu.

Biyoteknolojide hızlı gelişmeler yaşandı.

İnsanlar arasında bilgi aktarımı ve

paylaşımı kolaylaştı.

Evden (ofis) ticaret yapılmaya başlandı.

Kargo taşımacılığı arttı.

Beyin göçü önem kazandı.

Eğitim, sağlık, pazarlama, ulaşım v.b

hizmet alanında gelişmeler arttı.

                                                    Gelişmiş Ülkeler

1)    Doğum oranı düşüktür.

2)    Genç nüfus oranı azdır.

3)    Nüfus artışı hızı düşüktür.

4)    Çalışan nüfusun yaş ortalaması yüksektir.

5)    Bağımlı nüfus azdır.

6)    Yaşlı nüfus yüksektir.

7)    Beslenme ve sağlık imkanları yüksektir.

8)    Ortalama yaşam süresi uzundur.

9)    Yaşam standardı yüksektir.

10)          Ölüm oranı düşüktür.

11)          Çalışanların büyük çoğunluğu sanayi sektöründedir.

12)          Okuma-yazma oranı yüksektir.

13)          Eğitim niteliklidir.

14)          Kişi başına düşen milli gelir yüksektir.

15)          Kent nüfus oranı yüksektir.

16)          Çalışan nüfus içerisinde

17)          Nüfus dağılışında beşeri faktörler etkilidir.

                                                Gelişmemiş Ülkeler

1)    Doğum oranı yüksektir.

2)    Genç nüfus oranı fazladır.

3)    Nüfus artışı hızı yüksektir.

4)    Çalışan nüfusun yaş ortalaması düşüktür.

5)    Bağımlı nüfus fazladır.

6)    Demografik yatırımlar fazladır.

7)    Yaşlı nüfus azdır.

8)    Beslenme ve sağlık imkanları düşüktür.

9)    Ortalama yaşam süresi kısadır.

10)          Yaşam standardı düşüktür.